Nie zostawiaj dziecka samemu sobie
Dbanie o zdrowie psychiczne dzieci – zwłaszcza w III klasie szkoły podstawowej, gdy są o krok od przejścia do klasy IV-ej, poznania nowych nauczycieli i zmierzenia się z nowymi przedmiotami szkolnymi – jest niezwykle ważne, ponieważ ma ogromny wpływ na ich rozwój, relacje społeczne i przyszłe sukcesy. Można zapewnić im dobry start w życiu bądź też patrzeć obojętnie, jak nie radzą sobie z presją. Nie jest tajemnicą, że dzieci potrzebują stworzenia zdrowego środowiska, które umożliwi im rozwijanie się i radzenie sobie z życiowymi wyzwaniami.
Oczywiście, wielu rodziców obwinia czas spędzony na smartfonie czy na grach komputerowych za problemy dziecka w szkole.
Tymczasem, według danych UNICEF z 2020 roku, najwyższy poziom dobrostanu psychicznego mają dzieci, które nie są całkowicie izolowane od technologii, ale korzystają z niej z umiarem. To potwierdza potrzebę wyważonego podejścia do używania smartfonów czy innych urządzeń cyfrowych przez dzieci. Świat online oferuje wiele możliwości edukacyjnych i rozrywkowych, ale zbyt długi czas spędzany przed ekranem może negatywnie wpłynąć na zdrowie psychiczne dzieci. Równowaga między korzystaniem z technologii a czasem spędzanym na zabawie poza domem oraz jakość relacji z rówieśnikami i rodziną odgrywają kluczową rolę w budowaniu pozytywnego dobrostanu psychicznego.
Statystyki wskazują, że 95% polskich dzieci i nastolatków korzysta w domu z Internetu, z czego aż 96% z nich posiada smartfony. Nastolatkowie spędzają średnio 4 godziny dziennie w internecie, przede wszystkim komunikując się z rówieśnikami i rodziną oraz szukając rozrywki. Odpowiednie monitorowanie i kontrola czasu spędzanego online mogą pomóc w utrzymaniu zdrowego balansu między światem wirtualnym a realnym.
Należy jednak podkreślić, że przemoc rówieśnicza ma poważniejszy wpływ na zdrowie psychiczne dzieci niż korzystanie z technologii. Dane Fundacji "Dajemy Dzieciom Siłę" wskazują, że ponad 40% dzieci doświadcza przemocy ze strony bliskich dorosłych, a 57% ze strony rówieśników. To dramatyczne liczby, które wymagają natychmiastowej uwagi i działań ze strony rodziców, nauczycieli oraz społeczności lokalnej.
Pozytywne relacje z rówieśnikami i rodziną odgrywają kluczową rolę w budowaniu dobrostanu psychicznego dzieci. Dzieci potrzebują poczucia akceptacji, wsparcia emocjonalnego i możliwości dzielenia się swoimi uczuciami. Według danych UNICEF z 2020 roku, szczęśliwsze są te dzieci, które codziennie spędzają czas na zabawie poza domem, co podkreśla znaczenie aktywności fizycznej i społecznej w zdrowym rozwoju psychicznym.
Niestety, pandemia COVID-19 wpłynęła negatywnie na dobrostan psychiczny dzieci. Wzrost częstości stanów lęku, napięcia i samotności został potwierdzony przez analizę danych pochodzących z Dziecięcego Telefonu Zaufania Rzecznika Praw Dziecka. Ponadto, raport „Etat w sieci 2.0. Zdrowie psychiczne polskich nastolatków w nauce zdalnej” Fundacji Edukacji Zdrowotnej i Psychoterapii z 2021 roku wskazuje na wzrost problemów związanych ze zdrowiem psychicznym u dzieci i młodzieży.
Ważne jest, aby społeczność, rodzice, nauczyciele i instytucje zrozumieli, że zdrowie psychiczne dzieci wymaga specjalnej troski i uwagi. Dzieci potrzebują przestrzeni do wyrażania swoich emocji i obaw, a także wsparcia w radzeniu sobie z problemami. Szkoły powinny zapewnić odpowiednie programy i zasoby, które pomogą dzieciom rozwijać umiejętności radzenia sobie ze stresem i budowania zdrowych relacji z rówieśnikami.
Wnioski płynące z przedstawionych danych są jednoznaczne – zdrowie psychiczne dzieci jest zagadnieniem priorytetowym, które wymaga szerokiego zaangażowania społeczeństwa. Tylko wspólnymi siłami możemy stworzyć zdrowe środowisko, w którym dzieci będą miały szansę na rozwijanie się w pełni swojego potencjału i osiągnięcie satysfakcji z życia.
Jak jednak pomóc dziecku rozwijać się tak, by czuło, że funkcjonuje w bezpiecznym środowisku, w którym zawsze może uzyskać pomoc? Istnieje kilka kluczowych kroków, które – jako rodzic i opiekun – możesz podjąć:
- Komunikacja i wsłuchiwanie się: Zachęć dziecko, aby wyrażało swoje uczucia i obawy. Bądź obecny i aktywnie słuchaj, co ma do powiedzenia, okazując zrozumienie i empatię.
- Budowanie pozytywnego otoczenia: Staraj się tworzyć przyjazne, wspierające i pozytywne środowisko domowe, które umożliwi dziecku wyrażenie siebie swobodnie i bez obaw o ocenę.
- Umacnianie pozytywnego myślenia: Pomagaj dziecku rozumieć i rozwijać pozytywne myślenie, ucząc je, że porażki są częścią procesu nauki, a błędy są naturalne.
- Nauka radzenia sobie ze stresem: Wspieraj dziecko w rozwijaniu zdrowych mechanizmów radzenia sobie ze stresem, takich jak odpoczynek, aktywność fizyczna czy techniki relaksacyjne.
- Wartość wspólnego spędzania czasu: Znajdź czas, aby wspólnie spędzać czas jako rodzina. Rodzinną aktywność fizyczną czy wspólne zabawy mogą wzmacniać więzi i poprawiać samopoczucie dziecka.
- Wsparcie szkoły: Utrzymuj kontakt z nauczycielami, aby śledzić postępy i wyzwania dziecka w szkole. Współpracuj z nauczycielami w celu stworzenia planu wsparcia dla Twojego dziecka.
To wszystko pomaga chronić dobrostan psychiczny dziecka, budując pozytywną relację z rodzicami, tj. tworząc bezpieczną więź, oferując wsparcie emocjonalne, zaufanie i akceptację, pokazując, że jest się zaangażowanym w jego sprawy.
Zrozumienie i empatia ze strony rodziców (oraz, w konsekwencji, współpracujących z nimi nauczycieli) mogą odegrać kluczową rolę w promowaniu pozytywnego samopoczucia i wyposażeniu dzieci w zdolności do radzenia sobie z trudnościami. Warto zainwestować czas i uwagę, aby wspierać rozwijające się umiejętności emocjonalne i psychospołeczne, zapewniając dzieciom stabilne fundamenty na przyszłość.
