Nowy rok szkolny, nowa energia. Zaplanuj to – krok po kroku!

Nowy rok szkolny, nowa energia. Zaplanuj to – krok po kroku!

Dobre planowanie to pierwszy krok do lepszej organizacji, ale nie tylko. Konsekwencja zazwyczaj przekłada się na sukcesy – zarówno w pracy, jak i w życiu osobistym. Warto o tym przypomnieć szczególnie we wrześniu. Początek roku szkolnego to doskonały moment na zastanowienie się, dlaczego jeszcze warto planować.

Planować – jak to pięknie brzmi

Co to znaczy planować? Według słownika jest to przede wszystkim konkretny akt – podjęcie decyzji, jak wykonać dalsze działania[1]. Planowanie to także sztuka wyznaczania celów i ich realizacji. Gdy coś zaplanujemy, tworzymy swoistą mapę tego, co robić krok po kroku. A to w prosty sposób przybliża nas do ukończenia zadań i zdobycia kolejnych osiągnięć.

Z bardziej naukowego punktu widzenia zarówno ludzie jak i zwierzęta konstruują wewnętrzne modele swojego środowiska i wykorzystują je do kształtowania zachowań. To właśnie nazywa się planowaniem i pozwala organizmowi elastycznie kierować swoim zachowaniem w kierunku różnych możliwych celów[2].

Czy bez planowania da się żyć?

I tak, i nie. Od strony biologicznej planowanie to często podświadomy proces, który dzieje się niejako w tle. Gdy pójdę w prawo – dojdę do kawiarni, gdy w lewo – trafię do lasu. Taka zdolność do kojarzenia bodźców lub działań z określonymi oczekiwanymi rezultatami[3], to właśnie codzienne planowanie w naszym mózgu. Często wydarza się ono niezależnie od naszych działań.

Natomiast z bardziej metaforycznej strony – oczywiście, można żyć bez planowania. Niektórzy od zawsze najbardziej cenią płynięcie z tzw. flow oraz działania intuicyjne. Bez planu, bez zakrojonych na szeroką skalę oczekiwań, z większą spontanicznością.

Warto jednak pamiętać, że niejednokrotnie to właśnie dobry plan stanowi o sukcesie w działaniu i zdecydowanie ułatwia codzienność.

Wszystkie zalety planowania

Jeśli jesteś już w tym punkcie tekstu – prawdopodobnie wierzysz w moc planowania. I całkiem słusznie. W końcu liczne badania nad aktem podejmowania decyzji i planowania pokazują, że są to działania złożone, a jednocześnie bardzo stymulujące dla naszego mózgu. Co to oznacza w praktyce? Dosłownie to, że przed rzuceniem się w wir działania więcej myślimy, co zwiększa szanse na skuteczne i przemyślane funkcjonowanie w codziennym życiu.

Według naukowców z University College London[4] dzięki planowaniu m.in.:

• Podejmujemy lepsze decyzje – w myślach możemy bezpiecznie „przetestować” różne opcje i wybrać najkorzystniejszy scenariusz działania.
• Szybciej się adaptujemy – planowanie umożliwia elastyczne reagowanie na nowe sytuacje. Od prozaicznych, np. zmiana trasy, gdy droga jest zablokowana, po bardziej skomplikowane – rozwój kariery, budowa domu czy osiąganie nowych umiejętności.
• Angażujemy złożone funkcje mózgu – planowanie to współpraca kory przedczołowej (odpowiedzialnej za podejmowanie decyzji i symulacje) oraz hipokampa (odpowiedzialnego za pamięć długotrwałą).

Nowy rok szkolny – jak planować działania krok po kroku?

Początek września to doskonały moment na rozpoczęcie przygody z planowaniem. Pierwszy dzień szkoły kojarzy się jednoznacznie: koniec wakacji, skupienie na celach, nowe wyzwania. Skoro dzieci z taką radością podejmują właśnie nowe wyzwania – również my, dorośli, możemy zacząć realizować coś ważnego.

Jak przygotować się do planowania (i to niezależnie od wybranego celu)? Sprawdź poniżej!

🎯 Krok 1. Skup się na priorytetach

Przed rozpoczęciem planowania, zastanów się, co tak naprawdę jest dla Ciebie ważne. To pozwoli Ci wytyczyć mapę projektów i odpowiedzieć na pytanie: po co to wszystko?

• Wypisz, co jest dla Ciebie ważne w tym roku szkolnym
• Zastanów się, jakie wartości chcesz pielęgnować – w pracy, w relacjach z dzieckiem, w codziennym życiu
• Sprawdź, czy Twoje działania były do tej pory spójne z Twoimi wartościami

🎯 Krok 2. Zdefiniuj realne cele

W konkretny, mierzalny i możliwy do osiągnięcia sposób zaplanuj to, co chcesz zrobić w najbliższym czasie. Możesz korzystać z metodologii SMART (Specific, Measurable, Achievable, Relevant, Time-bound), która podpowiada, jak konstruować cele, które da się zrealizować.

• Unikaj ogólników – skup się na konkretach
• „Będę lepszym nauczycielem” zamień na „W tym semestrze wprowadzę 3 nowe formy aktywności dla uczniów”
• Zdanie „Będę lepszym rodzicem” zastąp „Codziennie poświęcę 30 minut na zabawę z dzieckiem, bez telefonu, telewizora i innych rozpraszaczy”

🎯 Krok 3. Podziel swoje cele na mniejsze kroki

Nie chcesz szybko się zniechęcić? Małe kroki to większy sukces w realizacji każdego celu.

• Duże cele dziel na mniejsze zadania
• Nie zaczynaj od razu realizacji całego „projektu edukacyjnego”, tylko zaplanuj go w kilku krokach: 1) temat, 2) zespół, 3) harmonogram działania, 4) materiały, 5) realizacja
• Motywuj się małymi osiągnięciami

🎯 Krok 4. Pamiętaj o odpoczynku

To banał, ale w grafiku pracy i działania musisz znaleźć czas na wartościową regenerację.

• Regeneracja to podstawa skutecznego działania
• Wypoczęty umysł ma większe zdolności do planowania, przewidywania czy adekwatnej reakcji na zmiany
• Przerwa to produktywna część wykonywania zadań – wpisz swoje ulubione aktywności (książka, spacer, kawa na mieście) do kalendarza z taką samą powagą, z jaką wpisujesz inne obowiązki: wywiadówkę, radę pedagogiczną czy ważną konferencję

🎯 Krok 5. Działań zgodnie z planem i… intuicją

Pamiętaj, żeby wprowadzać w życie swoje plany, ale i wykazywać się odpowiednią elastycznością – w końcu nie wszystko jesteśmy w stanie przewidzieć!

• W kalendarzu warto zostawić ok. 20% czasu na nieprzewidziane sytuacje
• Wyciągaj wnioski z działania – zapisuj sukcesy (celebruj je) i porażki; staraj się na bieżąco analizować to, co się udało i to, co wymaga poprawy
• Wprowadź rutyny i rytuały – porządek w życiu i pracy nie zaczyna się od wypełnionego po brzegi kalendarza, ale od spokoju, czyli ulubionej książki po pracy, posiłku bez telefonów czy odwiedzenia w weekend przyjaciół

Wrzesień to idealny moment, by rozpocząć planowanie działań na nowy rok szkolny. Planowanie pomaga osiągać cele, daje poczucie sprawczości i porządkuje codzienność. To proces naturalny, wpisany w ludzkie myślenie, ale zawsze warto go świadomie rozwijać.

Jak to robić? Dobrze postawione cele powinny być konkretne, mierzalne i dopasowane do naszych wartości. Podział na małe kroki, elastyczność i czas na odpoczynek to klucz do skutecznego działania. Pamiętaj, że planowanie to nie tylko organizacja – to także droga do większej radości i spełnienia.

Planery w dłoń – i do dzieła w nowym roku szkolnym! 💪